ငလ်င္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေတြထဲမွာ ငလ်င္လႈပ္ခတ္ျခင္းကလည္း အႏၱရာယ္ တစ္ခု အေနန႔ဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ အိုးအိမ္၊ တိုက္တာ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကိုသာမက အသက္အႏၱရာယ္ကိုပါ ဆုံးရႈံးေစပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ငလ်င္ ဘာေၾကာင့္ လႈပ္သလဲ။ ဘာလိုေတြ သက္ေရာက္မႈ ရွိသလဲ၊ ငလ်င္ လကၡဏာေတြက ဘာေတြလဲ ဆိုတာကို ဗဟုသုတအျဖစ္ Burma Encyoclopedia Page မွ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ငလ်င္ဘာေၾကာင့္လႈပ္သလဲ....
ကမၻာ႔ေက်ာက္ထုလႊာေတြ အက္ကြဲၿပိဳက်မႈေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ မီးေတာင္ေတြ ေပါက္ကြဲလို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရာ၀တၳဳ တစ္ခု ေျမျပင္သုိ႔ ျပင္းထန္စြာ ေစာင့္မိျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္ ကမၻာ႔အေပၚယံ ေျမလႊာ တုန္လႈပ္ျခင္းကို ငလ်င္လႈပ္တယ္လို႔ ေခၚပါတယ္။

ဘယ္လိုေတြ သက္ေရာက္သလဲ...
ငလ်င္တစ္ခု လႈပ္ၿပီဆိုတာနဲ႔ စလႈပ္တဲ့ေနရာ စတင္ရာ အမွတ္ကို ငလ်င္ ဗဟိုခ်က္ (Focus) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီဗဟိုခ်က္ အေပၚ တည့္တည့္ ေျမျပင္ေပၚရွိ အမွတ္ကိုေတာ့ ငလ်င္ ဗဟိုထိပ္ (Epicenter) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ငလ်င္ ဗဟုိခ်က္ရဲ႕ တည္ေနရာဟာ ေျမေအာက္ပိုင္း အနည္းငယ္မွ မိုင္ေပါင္း ရာႏွင့္ခ်ီၿပီး နက္ရိႈင္းတတ္ ပါတယ္။ ငလ်င္ ဗဟုိထိပ္နဲ႔ ငလ်င္ ဗဟိုခ်က္က အနီးဆုံး ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ ငလ်င္ဒဏ္ကို အခံရဆုံး ျဖစ္သြား မွာပါ။ ေ၀းရင္ေတာ့ ငလ်င္အားနည္းသြာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ငလ်င္ မလႈပ္ခင္ လကၡဏာမ်ား....
အားျပင္းထန္တဲ့ ငလ်င္မ်ဳိးမလႈပ္ခင္မွာ ငလ်င္ငယ္ေလးေတြ လႈပ္ရွားတတ္တယ္။ ဒီလို ငလ်င္မ်ဳိးကိုေတာ့
ေရွ႕ေျပးငလ်င္ (Fore Shocks) လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ေရွ႕ေျပးငလ်င္မလႈပ္ေတာ့ဘဲ ငလ်င္ႀကီးကို တစ္ခါတည္း လႈပ္တတ္ပါတယ္။
ဒီလို ငလ်င္ႀကီးေတြ လႈပ္ၿပီးရင္ေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္ ငယ္ေလးေတြ ဆက္ၿပီး လႈပ္တတ္ပါေသးတယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္ငယ္ေလးေတြကိုေတာ့ (After Shocks) လို႔ ေခၚပါတယ္။

ငလ်င္ေတြမွာ ေျမျပင္ကို ဗဟိုျပဳၿပီး လႈပ္ခတ္တဲ့ ငလ်င္မ်ဳိး ရွိသလို ပင္လယ္ သမုဒၵရာ ၾကမ္းျပင္ေအာက္ကို ဗဟိုျပဳၿပီး လႈပ္ခတ္တာမ်ဳိးေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ပင္လယ္ သမုဒၵရာ ၾကမး္ျပင္ေအာက္ကို ဗဟုိျပဳၿပီး လႈပ္တဲ့ ငလ်င္မ်ဳိးကိုေတာ့ ဆူနာမီလို႔ ေခၚပါတယ္။

ဂ်ပန္ဘာသာစကားနဲ႔ဆိုရင္ ဆူနာမီကို (Tsonami) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ေျမငလ်င္ကလည္း အိုးအိမ္ တိုက္တာေတြကို အပ်က္အစီး အေသအေပ်ာက္ေတြ ျဖစ္ႏိုင္သလို ဆူနာမီကလည္း ကမ္းရိုးတန္းေဒသနဲ႔ ၿမိဳ႕ရြာမ်ားကို ေရလႊမ္းမိုးၿပီး ထိခိုက္ေသေၾက ပ်က္စီးမႈမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေစပါတယ္။

ဆက္လက္ၿပီး ငလ်င္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပေပးသြားမွာမို႔ Page ကို See First ေလး လုပ္ထားေပးဖို႔ ဆႏၵျပဳရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္လုိက္ပါရေစ။